Wyjątkowi gdańscy Żydzi: Lesser Giełdziński

Lesser Giełdziński
źródło: Echt S., Dzieje Żydów gdańskich,
Gdańsk 2012

Lesser Giełdziński był jednym z największych gdańskich kupców i kolekcjonerów pochodzenia żydowskiego.

Przyszedł na świat 10 stycznia 1830 roku we Włocławku.

Był synem kupca, Michaela. Od 1860 roku zaczął w Gdańsku prowadzić firmę, która handlowała zbożem. Dzięki dużym zarobkom mógł rozwinąć swoją pasję, czyli kolekcjonerstwo.

Zbierał meble, obrazy, mapy, księgi, ceramikę, zegary, pasy słuckie,biżuterię, guziki, czy fajki. Można je było początkowo podziwiać w kamienicy obok ulicy Długi Targ 18 (Langer Markt), a później kolejno w domu przy ul. Długi Targ 43 (Langer Markt) i Sali Ślubów w Wielkiej Synagodze w Gdańsku.

Dzięki Lesserowi powstało pierwsze na świecie muzeum eksponatów żydowskich. Mógł je oglądać każdy zainteresowany.

Kolekcjoner ożenił się w 1866 roku z Julią Unger.Wraz z nią miał dwóch synów: starszego Eduarda i młodszego Waltera. Po 1870 roku przeniósł się wraz rodziną do Wiednia. W 1901 roku Giełdzińskiego odznaczono krzyżem Orderu Orła Czerwonego.

Zbiory Lessera Giełdzińskiego w jego prywatnym muzeum przy Langer Markt 18.
żródło:  Echt S., Dzieje Żydów gdańskich, Gdańsk 2012

Zmarł 25 maja 1910 roku w Gries, niedaleko Bolzano (miasto w północnych Włoszech).

Po śmierci kupca, właścicielami fabryk byli jego synowie Eduard we Wiedniu, a Walter w Berlinie.

Został pochowany 1 czerwca 1910 roku na cmentarzu żydowskim na Chełmie (Stolzenberg).

Cmentarz żydowski na Chełmie

Cmentarz żydowski znajduje się na granicy Chełmu i Oruni.
Niewiele na nim pozostało. Nagrobki znajdują się w górnej części nekropolii. Są zniszczone i nie można z nich nic odczytać. Napisy są po Hebrajsku i w języku ijdisz. Dlatego nie udało mi się odnaleźć grobu Lessera.

Macewy na cmentarzu na Chełmie.

Ciekawostką jest to, że Żydzi zamiast zapalania zniczy kładą na nagrobkach kamyki.

Ohela na cmentarzu na Chełmie.

Na powyższym zdjęciu stoję przed Ohelą. Jest to miejsce, w którym kiedyś chowano bogatszych Żydów. Kto wie może i znajdują się tam szczątki Lessera.

Kolekcję Gdańszczanina w dużej części (2381 eksponatów) sprzedano na aukcji w Berlinie. Pozostałą część nabyło największe na świecie muzeum Żydów Jewish Museum w Nowym Jorku.

Podczas ostatnich paru dni dowiedziałam się, że po Gdańsku jeździ tramwaj, którego patronem jest Lesser Giełdziński. 35 nowych tramwajów PESA nosi imiona osób związanych z Gdańskiem i jego historią, najbardziej znanych i zasłużonych gdańszczan.Tramwajowi nr 1054 patronuje właśnie Lesser Giełdziński. Na zewnątrz pojazdu widnieje jego imię, zaś wewnątrz można znaleźć krótką informację na temat jego życia i działalności. Dzięki pomocy taty, mojej przyjaciółki Ali, mogłam go obejrzeć i sfotografować. A oto i jego zdjęcia.

Serdecznie zachęcam do czytania naszego bloga!

Amelia