Cmentarz żydowski na Chełmie

Cmentarz żydowski znajduje się na Chełmie(Stolzenberg), przy ulicy Cmentarnej. Bardzo trudno do niego dotrzeć. Niestety nieznana jest dokładna data jego powstania, gdyż źródła podają różne daty jego założenia, w każdym razie miało to mieć miejsce około XVI - XVII wieku. Jest to jeden z najstarszych cmentarzy żydowskich w Europie.

Cmentarz wielokrotnie ucierpiał. Zniszczyły go np. wojska francuskie w 1813 podczas oblężenia Gdańska, gdy żołnierze rozmieścili ciężkie działa pośród nagrobków. Prawie doszczętnie zniszczony cmentarz odbudowała ludność żydowska i wznowiono jego funkcjonalność.

Cmentarz rozbudowano oraz zasadzono wiele zieleni, aby przypominał park.

W taki sposób cmentarz na Chełmie funkcjonował do lat 30-tych XX wieku, kiedy to Gdańsk przejęli naziści i żydzi musieli opuścić Gdańsk.

Władze miasta zawarły z Niemcami umowę, że cmentarz będzie chroniony przez następne 10 lat. Niemcy dotrzymali umowy. Jednak po wojnie macewy (płyty nagrobne) stały się cennym materiałem dla okolicznych mieszkańców i cmentarz zdewastowano. Dewastacji i aktom wandalizmu ulega on nadal. Ostatnie miały miejsce w lutym 2016 r., gdy nieznani sprawcy zniszczyli dwie najstarsze i najcenniejsze macewy.

Cmentarz zamknięto w 1956 r. Dopiero w 1997 r., kiedy to Gmina Żydowska przejęła ponownie opiekę nad cmentarzem, odbudowano i odnowiono teren pochówków.